Info
- Met: Lieven Scheire, Jeroen Baert, Hetty Helsmoortel, Ruben Mersch en prof. dr. Isabel Leroux-Roels. Montage: Els Aerts
- Opgenomen op 08/01/2021, ieder in z’n eigen kot, via Riverside.fm.
- Tips / feedback / correcties? [email protected] – Hashtag #nerdland op social media
- Belangrijk: op moment van opname (8 januari 2021) was het advies voor vaccinatie van zwangere vrouwen nog niet bekend. De veiligheidsraad adviseert dat ondertussen sterk. Ook besproken in podcast van maart.
Vragen & Antwoorden
Snel op zoek naar een antwoord/topic? Geen tijd/zin om de hele special te beluisteren?
Via onderstaande links open je een nieuw browservenster waarin je meteen naar het gerelateerde deel van de podcastspecial springt.
03m55s : Hoe is deze pandemie te vergelijken met vorige pandemieën? Hoe uitzonderlijk is dit? 14m40s : Wat is het verschil tussen een vaccin en een medicijn? 20m50s : Hoe werkt een virus? 23m53s : Hoe reageert ons immuunsysteem, en hoe triggert een vaccin dat? Welke verschillende vaccinvormen zijn er? 31m30s : Waarom is er een ontstekingsreactie nodig? Wat is de rol van de adjuvant? 33m30s : Wat is een mRNA-vaccin? Hoe werkt het? 37m08s : Wat zijn de ingrediënten van een mRNA-gebaseerd vaccin? Wat zit er nu precies in? 40m55s : Kan een mRNA-gebaseerd vaccin je DNA veranderen? Wordt er CRISPR gebruikt bij het maken van die vaccins? 42m45s : Wat is de rol van de zouten en het oplosmiddel in de vaccins? 43m55s : Waarom moet het mRNA-gebaseerd vaccin zo extreem koud bewaard worden? 44m25s : Hoe wordt de traditionele griepprik ontwikkeld? 47m28s : Wat zijn de verwachte bijwerkingen van een vaccinprik? Waarom? 49m46s : Hoe is de testprocedure van de vaccins verlopen? 54m12s : Naar wat wordt er gekeken tijdens de testprocedure van vaccins? 59m35s : Wat zijn de risico’s van het vaccin? Wat met de risico’s op lange termijn? 1h10m55s : Waarom kan het vaccineren niet sneller? Kunnen we slechts 1 dosis toedienen? 1h13m55s : Hoe zit het met de bescherming tegen nieuwe varianten van het virus? 1h14m40s : Kan je teveel vaccin krijgen? Heeft het zin om alle mogelijke vaccins te nemen? 1h19m55s : Wordt dit een virus dat steeds gaat terugkeren? Kunnen we het volledig uitroeien? 1h23m40s : Is het een strategie om mensen zich opzettelijk te laten besmetten? 1h25m19s : Wat is de rol van de farmaceutische industrie? 1h35m40s : Hoe werkt het Oxford/Astrazeneca vaccin? Wat hebben chimpansees daar mee te maken? 1h38m20s : Zijn we in slaap gewiegd door de relatief beperkte impact van SARS / MERS? 1h42m00s : Ik ben zwanger, laat ik me vaccineren (zie nota bovenaan)? Ik heb een hart/vaatziekte, laat ik me vaccineren? 1h43m20s : Hoe zit het met transmissie van het virus na vaccinatie? 1h46m35s : Jonge kinderen vaccineren, ja of neen? 1h47m25s : Waarom zouden we jullie vertrouwen? 1h51m18s : Waarom gaan we voor groepsimmuniteit (70%) voor het coronavirus, maar niet voor bvb de griep?
Algemene resources
De volgende links bevatten goede algemene informatie over COVID-19, vaccins en hun werking. Ze zijn een goed startpunt!
- Inleiding op virussen en vaccins: Talks op het Valentijnssymposium vaccinologie in 2018 van Viggo Van Tendeloo (youtube, ca. 27m) en Isabel Leroux-Roels (youtube, ca. 25m)
- Officiële pagina’s met info over vaccinaties, uitrol & huidige maatregelen: België & Nederland + laatjevaccineren.be (BE) + info rijksoverheid (NL)
- Laatste data van Sciensano: Dashboard – Ook hier te downloaden als CSV/JSON datasets
- Dashboard vaccinaties België: Covid-Vaccinatie.be (Op basis van officiële cijfers, door @jorisvaesen)
- Inschrijven reservelijst vaccinatiecentra België kan op Qvax
- Overzicht van huidige uitrol / goedkeuring vaccins wereldwijd: de New York Times Covid-19 Vaccine Tracker (ook bij Bloomberg)
- Video’s en artikels van Hetty Helsmoortel op VRTNWS en EOS:
- De belangrijkste vragen over de veiligheid van de vaccins (en waarom vaccineren een goed idee is) – Artikel De Correspondent – Alles van Ruben Mersch
- Reverse engineering van het Pfizer-vaccin (technisch, edoch interessant), door Bert Hubert – Nederlandse vertaling (met shoutout naar Nerdland!) – andere artikels Bert Hubert – Part 2 – The Genetic Code Of Other Vaccines
- (Lekker nerdy:) Het coronavaccin, uitgelegd aan de hand van Star Wars – van XKCD, uiteraard.
- (Funny:) TikTokker Vick Krishna legt uit: hoe werkt een mRNA vaccin en (the sequel) waarom hebben we twee dosissen nodig
Factchecks
Er doen veel nepberichten / onjuiste informatie over COVID-19 en de vaccins de ronde. Wij verzamelen hieronder enkele factchecks. Deze lijst wordt regelmatig geupdate. Laatste update: 23/12/2021.
- Overzichtspagina’s fact checks. Deze pagina’s bevatten steeds de recentste links naar vele factchecks/debunks:
- VRT factchecks, per categorie
- Knack factchecks
- Leadstories factchecks (vaak erg kort op de bal bij virale videos / afbeeldingen)
- Full Fact coronavirus checks
- Gezondheid & Wetenschap factchecks
- Factcheck Nederland
- Hoe valse informatie over het coronavirus te vermijden – Artikel BBC (Zie ook: 7 hardnekkige foute beweringen rond coronavirus in 2021)
- FAQ over misvattingen rond Covid-Vaccin’s van het CDC – Facts about vaccines
- 6 mythes over de vaccins ontkracht – De Morgen
- Vijf redenen waarom RNA-vaccins ons DNA niet veranderen – EOS (door Hetty)
- Theo Schetters over mRNA-vaccins – VRT Artikel en Kloptdatwel
- Vaccins en autisme (een valse bewering die al de ronde doet van lang voor deze pandemie) – Factcheck Knack – Informatie CDC – Factcheck CHOP
- Twitterthread van Brecht Castel (Knack, volgtip!) waarin Carine Knapen (notoir anti-vaxxer) gefactcheckt wordt
- Twitterthread van Gert van Dijk waar een filmpje van een man met zogezegde bijwerkingen ontkracht wordt
- “Artsen voor vrijheid” en hun claims – Factcheck Gezondheid & Wetenschap
- Vaccins veroorzaken geen overlijdens (video Vernon Coleman) – Factcheck Knack
- Uitleg voor de jeugd over complottheoriëen – Stubru / FloWindey
- Worden alle oude mensen die overlijden onder de coronadoden gerekend? – Factcheck VRT
- Bewering van Geert Van Den Bossche dat massaal vaccineren gevaarlijke varianten creeert – Factcheck VRT – Artikel Knack
Shownotes
Dit zijn links die bij het luisteren naar de podcast extra informatie kunnen verschaffen, in chronologische volgorde.
- Vergelijking met de Spaanse Griep – Artikel The Guardian
- Team van WHO dat oorsprong virus moet onderzoeken in Wuhan tegengehouden – Artikel BBC
- Tuberculose (wikipedia) & mazelen (wikipedia)
- Welke maatregelen werden er getroffen bij de Spaanse Griep, en hoe effectief waren ze? – Artikel Natural Geographic
- Hoe krijgt een virus zijn naam? – Artikel WHO
- Hoe werkt een vaccin? – Uitleg Hetty op VRT – Artikel WHO
- Hoe werkt het Oxford / Astrazeneca vaccin? – Artikel BBC
- Gezondheidswerkers in Duitsland krijgen per ongeluk dubbele dosis vaccin – Artikel DW – Artikel Reuters
- Wat biochemie: Antigenen (wikipedia), Antigen-Presenterende Cellen (wikipedia), Retrovirussen (wikipedia)
- Wat is de rol van T-cellen bij COVID-19? – Artikel Oxford University
- Stof die (normaalgezien) toegevoegd wordt aan vaccins om reactie uit te lokken, dat heet een adjuvant (wikipedia)
- In deze vaccins zitten die dus niet: combinatie van vetbolletjes en RNA is genoeg om adjuvantsfunctie te vervullen.
- Zie ook interessant artikel “The surprising ingredients found in vaccines” – BBC
- Katalin Kariko, de Hongaarse vrouw achter essentieel onderzoek naar RNA vaccins – Artikel France24 – Artikel Statnews
- Haar dochter is overigens een medaillewinnende olympiër – Artikel HungaryToday
- Vetbolletjes waarin RNA gewikkeld is mogelijk de remmende factor op productie – Artikel De Tijd
- De rol van kippeneieren bij de ontwikkeling van het (normale) griepvaccin – Artikel CDC – Artikel CNN
- Verwachte reactie van immuunsysteem na toediening vaccin – Artikel CDC – Folder CBG
- Hoe verlopen/verliepen de klinische proeven voor COVID-19 vaccins? – Artikel The Conversation
- Boek: Waarom Iedereen Altijd Gelijk Heeft van Ruben Mersch, alsook Oogklepdenken
- Wat is een dubbelblind onderzoek? – Wikipedia
- In de reeks “geen causaliteit”: Een deelnemer aan de trials van het Moderna vaccin werd geraakt door de bliksem – Artikel Metro – Uit rapport FDA
- Hoe gevaarlijk is het corona-vaccin? – Filmpje universiteit van Nederland
- Hoe verlopen de trials? Is het vaccin van Pfizer veilig? – Artikel BBC
- Mensen met fillers in de lippen (opgespoten lippen) kunnen ook een paar dagen last hebben na vaccin – Artikel DD
- Britse en Zuid-Afrikaanse varianten een probleem voor vaccins? – Artikel Nature
- Wat met het Russische vaccin, Sputnik V? – Officiële website – Ook ingezet in Argentinië – Artikel NPR
- Onderzoek of mix van Oxford-Astrazeneca en Sputnik V betere immuunrespons uitlokt – Artikel BBC
- Hoe lang is de beschermingsperiode na toediening van vaccin? Nog volop onderzoek – Artikel NPR
- Voorbeeld van een virus dat we proberen uit te roeien dmv vaccins: Polio – Artikel Science News
- Wie stak er geld in de ontwikkeling van de vaccins? – Artikel BBC
- Wat met farma en hun patenten? – Artikel De Morgen (paywall) – Artikel NPR
- Wat is een adenovirus? Wikipedia Hoe werkt een vaccin op basis hiervan, en wat hebben chimpansees hier mee te maken? – Artikel MedicalNewsToday
- Waarom moet het Pfizer vaccin extreem koud bewaard worden? – Artikel NPR
- Boekentips: de boeken van David Quammen (goodreads)
- Op dit moment: voorzichtigheid geboden bij zwangere vrouwen en vaccinatie – Pagina Harvard
- Update: Goedkeuring van hoge gezondheidsraad – Artikel VRT
- Zie ook de podcast van maart over de hoax dat vaccins de vruchtbaarheid zouden beïnvloeden
- Errata:
- Als we het over de celwand hebben bedoelen we het celmembraan
Bonus
Illustrator Chris Vosters maakte enkele excellente illustraties bij Lieven’s knotsgekke metaforen:
